Το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό

Το αδύνατο υπάρχει μόνο σαν λέξη στα λεξικά θαμένη.

Δεν είμαι ότι μου συνέβη, είμαι ότι αποφασίζω να γίνω.

Πιστεύοντας ότι μπορώ έχω φτάσει ήδη στη μέση του δρόμου.

Προσπαθώ με πάθος ή καθόλου, ελκόμενος από τις προκλήσεις των ορίων.

Η επιμονή μπορεί να μετατρέψει την αποτυχία σε κατόρθωμα.

Με ενθουσιάζει να πετυχαίνω αυτό που φαίνεται αδύνατο.

Στους δρόμους απολαμβάνω τις στιγμές, γιατί αυτές δεν διαρκούν για πάντα.

Την ατέλειωτη κούραση του ημεροδρόμου ακολουθεί το χαμόγελο του απείρου.

Το εκστατικό ταξίδι με οδηγεί από το όνειρο στις λυτρωτικές αλλαγές.

Μερικές φορές το μικρότερο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση

καταλήγει να είναι το μεγαλύτερο βήμα στη ζωή.

Τόλμησε το βήμα με κάθε τρόπο.

Τόλμησε να τρέξεις, διαγράφοντας στο χωροχρόνο βήματα,

και λύνοντας προβλήματα, να βλέπεις την ελπίδα ν' αχνοφέγγει!

Ώρα να τολμήσεις, να τρέξεις, να αντέξεις... 

      Το κοσμικό ταξίδι του ανθρώπου

Το ταξίδι της ανθρωπότητας μπορεί να θεωρηθεί ως μια κοσμική ιστορία απόγνωσης και ελπίδας, λόγω των εμπειριών που καθορίζουν την ύπαρξή μας. Ακολουθούν ορισμένοι βασικοί λόγοι για τους οποίους αυτή η δυαδικότητα χαρακτηρίζει την ανθρώπινη κατάσταση:

Υπαρξιακά ερωτήματα και κοσμική ασημαντότητα:

Απόγνωση: Η απεραντοσύνη του σύμπαντος και η φαινομενικά ασήμαντη θέση μας μέσα σε αυτό μπορεί να προκαλέσει μια αίσθηση υπαρξιακής απόγνωσης. Η συνειδητοποίηση ότι είμαστε μικροσκοπικά, παροδικά όντα σε έναν μικρό πλανήτη σε έναν τεράστιο, αδιάφορο κόσμο μπορεί να είναι βαθιά ανησυχητικό.

Ελπίδα: Παρά τη μικρότητά μας, επιδιώκουμε να κατανοήσουμε το σύμπαν. Η περιέργειά μας και η πρόοδος που έχουμε κάνει σε τομείς όπως η αστρονομία, η φυσική και η κοσμολογία παρέχουν μια αίσθηση σκοπού . Η ορμή του ανθρώπινου πνεύματος να εξερευνήσει και να κατανοήσει τον κόσμο ενσταλάζει την ελπίδα.

Ανθρώπινος πόνος και ανθεκτικότητα:

Απόγνωση: Σε όλη την ιστορία, η ανθρωπότητα έχει αντιμετωπίσει τεράστια δεινά, πολέμους, ασθένειες, φυσικές καταστροφές και προσωπικές τραγωδίες. Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθήματα απελπισίας και απόγνωσης.

Ελπίδα: Παρά αυτές τις προκλήσεις, η ανθρωπότητα έχει δείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Η ικανότητά μας να ανακάμπτουμε, να ξαναχτίζουμε και να βρίσκουμε νόημα ακόμα και μπροστά στις αντιξοότητες είναι απόδειξη του διαρκούς πνεύματος μας. Πράξεις καλοσύνης, αλληλεγγύης και επιδίωξης δικαιοσύνης απεικονίζουν την ελπιδοφόρα φύση μας.

Τεχνολογική πρόοδος και ηθικά διλήμματα:

Απόγνωση: Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν επιφέρει νέες προκλήσεις, όπως περιβαλλοντική υποβάθμιση, πυρηνικές απειλές και ηθικά διλήμματα σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τη γενετική μηχανική. Αυτές οι εξελίξεις μπορούν να δημιουργήσουν φόβο και αβεβαιότητα για το μέλλον.

Ελπίδα: Ταυτόχρονα, η τεχνολογία μας έδωσε τη δυνατότητα να λύσουμε προβλήματα, να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής και να επεκτείνουμε την κατανόησή μας για τον κόσμο. Ιατρικές ανακαλύψεις, τεχνολογίες επικοινωνίας και επιστημονικές ανακαλύψεις προσφέρουν ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Πολιτιστικά επιτεύγματα και κοινωνικές αδικίες:

Απόγνωση: Η ανθρώπινη ιστορία αμαυρώνεται από κοινωνικές αδικίες, διακρίσεις και συγκρούσεις. Αυτά τα σκοτεινά κεφάλαια αντικατοπτρίζουν την ικανότητα για σκληρότητα και διαίρεση μέσα στο είδος μας.

Ελπίδα: Αντίθετα, τα πολιτιστικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας στην τέχνη, τη λογοτεχνία, τη μουσική και τη φιλοσοφία αντανακλούν τις υψηλότερες φιλοδοξίες μας και την ομορφιά της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Τα κινήματα για κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα δείχνουν τις δυνατότητές μας για θετική αλλαγή και συλλογική πρόοδο.

Θνησιμότητα και αναζήτηση νοήματος:

Απόγνωση: Το αναπόφευκτο του θανάτου και η φευγαλέα φύση της ζωής μπορεί να οδηγήσει σε υπαρξιακό άγχος. Η απώλεια αγαπημένων προσώπων και η επίγνωση της θνητότητάς μας είναι πηγές βαθιάς θλίψης.

Ελπίδα: Πολλοί βρίσκουν ελπίδα στην αναζήτηση νοήματος, είτε μέσω της θρησκείας, της πνευματικότητας, της φιλοσοφίας ή της προσωπικής κληρονομιάς. Η αναζήτηση και η δημιουργία νοήματος στη ζωή μας μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα της θνητότητας και μας εμπνέει να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τον χρόνο μας.

Συνοψίζοντας, η ανθρώπινη εμπειρία είναι μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση απόγνωσης και ελπίδας. Αγωνιζόμαστε με τους περιορισμούς και τις ευπάθειές μας, ενώ προσπαθούμε για κατανόηση, βελτίωση και υπέρβαση. Αυτή η δυαδικότητα κάνει την ιστορία της ανθρωπότητας μια συναρπαστική κοσμική ιστορία, που αντικατοπτρίζει τόσο τους αγώνες όσο και τους θριάμβους μας.

Ονειροπόλοι της Αβύσσου

Σ' ένα μαύρο καμβά, σκηνικό αναρχίας, γεννιόμαστε από τη σκοτεινή άβυσσο, διανύουμε τη ζωή, μια λάμψη εφήμερη, και καταλήγουμε, αναπόφευκτα, στη σκοτεινή άβυσσο.

Ανάμεσα στους αχανείς γαλαξίες της ύπαρξης, το φωτεινό διάστημα, η φευγαλέα έκλαμψη, είναι το ζωτικό μας πεδίο, το καθαρό παρόν, όπου ο χρόνος τρέχει, σαν φωτιά που εξαυλώνεται.

Η ζωή, σε τούτη την αστραφτερή αταξία, είναι ο λαμπερός μύθος ανάμεσα στα σκοτεινά βάθη, όπου κάθε στιγμή, κάθε αναλαμπή, είναι η χρυσή αχτίδα που κόβει τη νύχτα στα δύο.

Καθώς προχωράμε, χάνονται οι σκιές της άβυσσου, η φωτεινότητα μας χορεύει, σαν αστερόσκονη, και στο τέλος, επιστρέφουμε στην αδυσώπητη αγκαλιά, της αρχικής μας καταγωγής, της αιώνιας σιωπής.

Το μεταξύ, η ζωή, είναι η εφήμερη λάμψη που σπάει την άβυσσο, κι εμείς, σαν αστέρια που ζουν για μια στιγμή, διαγράφουμε τη δική μας πορεία στον φωτεινό καμβά.

«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο˙ καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο˙ το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή» (Ν. Καζαντζάκης, «Ασκητική»).

Στο Ενδιάμεσο Φως

Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο,                                                                                           καθώς οι αιώνες μας καλούν από τον υπόγειο κόσμο,
ήχοι από το τίποτα, κρυφά σημάδια σε έναν ατέλειωτο χορό.

Κι όταν τελειώσουμε το ταξίδι μας,
καταλήγουμε ξανά σε μια σκοτεινή άβυσσο,
ο κύκλος κλείνει, ο ουρανός της λήθης μας αγκαλιάζει.

Μα το ενδιάμεσο είναι φωτεινό,
ένα πελώριο διάστημα που ονομάζουμε Ζωή,
ένα χάδι του ήλιου, μια στιγμή που λάμπει.

Εδώ, σε αυτή τη μικρή παρένθεση της αιωνιότητας,
ανατέλλουμε, δίνουμε σχήμα στο άπειρο,
είμαστε οι δημιουργοί του φωτός και της σκιάς.

Εδώ, στη θάλασσα των συναισθημάτων και των στιγμών,
το σύντομο φως μας γίνεται η ψυχή της ημέρας,
οι πράξεις μας, οι λέξεις μας, οι αναμνήσεις μας.

Ας χορέψουμε, ας γελάσουμε με τα χρώματα του κόσμου,
ας γεμίσουμε την ύπαρξή μας με ενθουσιασμό και πάθος,
γιατί το φως μας, αν και πρόσκαιρο, είναι αληθινό.

Στο ενδιάμεσο, στο φωτεινό διάστημα της ύπαρξης,
η ζωή είναι ένα δώρο, ένα θαύμα της στιγμής,
και εμείς οι δημιουργοί της, οι ζωντανοί ποιητές.

Ας ζήσουμε με πλήρη καρδιά, ας αγκαλιάσουμε το φως,
γιατί η σκοτεινή άβυσσος μας περιμένει στο τέλος,
μα η ζωή μας είναι εδώ, τώρα, φωτεινή και μοναδική.

Κάθε προσπάθεια να ορίσουμε το περιεχόμενο της έννοιας «ζωή» προσκρούει στο αφετηριακό κριτήριο. Σε αυτό διαφωνούν Βιολόγοι, Ψυχολόγοι, Ανθρωπολόγοι, Θεολόγοι και Κοινωνιολόγοι. Στο χορό των διαφωνούντων προστίθενται και οι Φιλόσοφοι που δίνουν άλλη διάσταση στην έννοια ζωή. Η ζωή, δηλαδή, δεν είναι ένα απλό βιολογικό φαινόμενο (αναπνοή, κίνηση, αναπαραγωγή…) αλλά εμπεριέχει κι άλλα στοιχεία που την καθιστούν ως φαινόμενο πολυδιάστατη.

Στο γνωστό «κύκλο της ζωής» δεν ανευρίσκονται μόνο τα δύο άκρα, η γέννηση και ο θάνατος, αλλά κι ένα πλήθος άλλων στοιχείων που νοηματοδοτούν το περιεχόμενο της έννοιας «ζωή». Τέτοια μπορεί να είναι η δημιουργία, οι πνευματικές αναζητήσεις, οι φιλοσοφικοί στοχασμοί, οι κοινωνικοί προβληματισμοί, οι ανθρώπινες σχέσεις, η αναζήτηση του θείου, οι θυσίες, οι αγώνες, η αγωνία του μέλλοντος. Γι' αυτό και η ζωή ετυμολογικά βρίσκεται κοντά στην έννοια Βίος.

Οι απαισιόδοξοι βλέπουν στον «κύκλο της ζωής» μόνο το ένα άκρο, το θάνατο. Θεωρούν ματαιότητα κάθε ενασχόληση με τη βραχεία περίοδο της ζωής, αφού ο θάνατος συνιστά μια αδήριτη αναγκαιότητα, μια φυσική νομοτέλεια. Γι' αυτούς (Σοπενχάουερ….) η μόνη βεβαιότητα είναι το τέλος, ο θάνατος και με αυτό το δεδομένο πρέπει να οργανώνουμε το βραχύ διάστημα της ζωής. Η «άβυσσος» μας υπενθυμίζει την περατότητά μας και το εφήμερο της ύπαρξής μας.

«Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή˙ κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι' αυτό πολλοί διαλάλησαν˙ Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία» (Ν. Καζαντζάκης, «Ασκητική»).

Στην αντίπερα όχθη όσων περιδιαβάζουν τον «κύκλο της ζωής» βρίσκονται εκείνοι που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στην ίδια τη ζωή και όχι στο μοιραίο – αναπόφευκτο τέλος. Η ζωή μπορεί να κινείται ανάμεσα σε δύο «τελείες»,αλλά πάντα αγωνίζεται να επιμηκύνει το «μεταξύ αυτών διάστημα» και να το εμπλουτίσει. Η δημιουργία και η σύνθεση, όπως και η υπέρβαση της υλικής μας υπόστασης, συνιστούν τα αναγκαία βάθρα της πραγματικής ζωής. Η ζωή είναι μια κίνηση, μια περιπέτεια, μια σύγκρουση με το άγνωστο, το τυχαίο και το ανέλπιστο.

Τον ύμνο της ζωής τον κατέγραψε εμφαντικά ο Ρουσσώ: «Ζω δε σημαίνει αναπνέω, σημαίνει ενεργώ˙ σημαίνει χρησιμοποιώ τα όργανά μου, τις αισθήσεις μου, τις ικανότητές μου, όλα τα μέρη του εαυτού μου που μου δίνουν τη συναίσθηση της ύπαρξής μου. Ο άνθρωπος που έζησε περισσότερο δεν είναι εκείνος που μέτρησε περισσότερα χρόνια, αλλά όποιος ένιωσε περισσότερο τη ζωή».

Μπροστά στις δυο αυτές πραγματικότητες, τις δυο αντίρροπεςδυνάμεις (Ζωή – Θάνατος) δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε. Αποτελούν τον «ανήφορο» και τον «κατήφορο». Πρέπει να διαβούμε και τα δυο αυτά «ρέματα» χωρίς αυταπάτες και ψευδαισθήσεις. Η αβεβαιότητα της ύπαρξής μας δεν πρέπει να μας οδηγεί στην παραίτηση και στην αγωνία του θανάτου. Το απροσδιόριστο της ζωής μάς οπλίζει με αποφασιστικότητα, ενέργεια και μας κρατά σε εγρήγορση.

Μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε τη «σχέση»μας προς τη Ζωή και το Θάνατο. «Χρέος μας λοιπόν να συλλάβουμε τ' όραμα που χωράει κι εναρμονίζει τις δυο τεράστιες τούτες άναρχες, ακατάλυτες ορμές˙και με τ' όραμα τούτο να ρυθμίσουμε το στοχασμό μας και την πράξη» (Ν. Καζαντζάκης «Ασκητική»).

Η παγκόσμια ημέρα της Τρίτης Ηλικίας (1η Οκτωβρίου) δεν είναι μόνο μια ευκαιρία για την ανάδειξη της προσοχής μας και του σεβασμού μας προς τους ανθρώπους που βρίσκονται σε αυτήν την περίοδο της ζωής τους, αλλά και μια ευκαιρία για αυτογνωσία και εσωτερικό στοχασμό. Να ξαναδούμε τις ευαισθησίες μας, την ανθρωπιά μας, τις ενοχές μας αλλά και τις ευθύνες μας, γιατί «εκεί που είσαι ήμουνα και εδώ που είμαι θα 'ρθεις».

Ο «κύκλος της ζωής» συμβατικά λέμε πως έχει αρχή τη Γέννηση και τέλος το Θάνατο. Ποιος, όμως, μπορεί με βεβαιότητα να διακρίνει την αρχή και το τέλος σε ένα κύκλο; Ίσως σε αυτό το ερώτημα κάποια πειστική απάντηση μπορεί να δώσει ο Νίτσε με τη θεωρία του για την αιώνια επιστροφή. Ο βρετανός φυσικός Roger Penrose θεωρεί πως το σύμπαν κάνει συνεχείς κύκλους «γέννησης» και «θανάτου» μέσα από μια αιώνια διαδοχή φάσεων.

Την ιδέα του «αιώνιου γυρισμού» και της «αιώνιας επιστροφής» την προβάλλει στην Ασκητική του και ο Ν. Καζαντζάκης: «…..ο χρόνος, συλλογίστηκες είναι απεριόριστος˙ η ύλη είναι περιορισμένη˙ αναγκαστικά, λοιπόν, θα 'ρθει πάλι η στιγμή που όλοι ετούτοι οι συνδυασμοί της ύλης θα ξαναγεννηθούν οι ίδιοι, απαράλλαχτοι».

Η παρακάτω ιστορία είναι ενδεικτική του τρόπου που αντιμετώπιζαν παλιά τους ηλικιωμένους και πόσο σημαντική είναι η θέληση κάποιων να αντιμετωπίσουν λαθεμένες καιαπάνθρωπες συνήθειες…

Στα παλιά χρόνια στην Ιαπωνία οι γέροι που δεν μπορούσαν πια να εργαστούν μεταφέρονταν στα βουνά και αφήνονταν εκεί μόνοι. Αυτός ήταν ο νόμος. Ο νόμος άλλαξε χάρη στην αγάπη ενός γιου και τη σοφία του πατέρα του. Τα ονόματά τους δε διασώθηκαν.

Όταν ήρθε η ώρα ο γιος να μεταφέρει και να εγκαταλείψει τον πατέρα του στο βουνό, τον πήρε στην πλάτη του και άρχισε να εισχωρεί στη δασωμένη βουνοπλαγιά. Ο πατέρας, γεμάτος έγνοια για το παιδί του, κάθε τόσο έσπαγε ένα κλαδάκι και το άφηνε χάμω στο μονοπάτι για να μη χάσει το δρόμο της επιστροφής ο γιος.

Όταν έφτασαν ψηλά μέσα σ' ένα φαράγγι κι ο γιος κατέβασε τον γέροντα από την πλάτη του, εκείνος του είπε να ακολουθήσει τα κλαδιά: έτσι ούτε το δρόμο θα έχανε ούτε θα καθυστερούσε. Συγκινημένος από τη φροντίδα του πατέρα του ο γιος τον ξανάβαλε στην πλάτη κι επέστρεψε σπίτι τους. Αν τους ανακάλυπταν οι άνθρωποι του μεγάλου άρχοντα θα τους τιμωρούσαν και τους δυο πολύ αυστηρά. Αλλά ο γιος, αποφασισμένος για όλα, έσκαψε μια υπόγεια σπηλιά στην πίσω αυλή κι έκρυψε το γέροντα εκεί, φροντίζοντας για την τροφή και τις ανάγκες του.

Μια μέρα ήρθε μήνυμα στο χωριό πως ο μεγάλος άρχοντας ζητούσε σκοινί από στάχτες. Το είχε δει σε όνειρο και έπρεπε να το έχει. Κανένας από τους χωρικούς δεν ήξερε πώς να φτιάξει κάτι τέτοιο. Κανένας σε ολόκληρη την επικράτεια δεν μπόρεσε να το φτιάξει. Μόνο ο γέροντας στην υπόγεια σπηλιά είπε στο γιο του: «Στερέωσε σ' ένα μακρύ, φαρδύ σανίδι ένα κομμάτι σκοινί ζικ – ζακ και κάψε το».

Ο γιος το παρουσίασε στον άρχοντα κι αυτός, ευχαριστημένος, τον επαίνεσε για την εξυπνάδα του και τον αντάμειψε.

Κι ο άρχοντας ομολόγησε τη μεγάλη του έκπληξη στο πως μόνο αυτός ο χωρικός σε όλη την επικράτεια μπόρεσε να λύσει τα προβλήματα.

«Άρχοντά μου» αποκρίθηκε ο χωρικός, «εγώ είμαι πολύ νέος για να έχω την πείρα και τη σοφία να λύσω τέτοια προβλήματα. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους κατοίκους της περιοχής μας. Μόνο κάποιος πολύ γηραιότερος θα μπορούσε να το κάνει. Η αλήθεια είναι πως εγώ βρήκα όλες τις λύσεις χάρη στη βοήθεια του πατέρα μου που είναι μεγάλος σε ηλικία κι έχει την απαραίτητη πείρα και σοφία». Μετά, με τη σκέψη της πιθανής τιμωρίας, συνέχισε δακρύζοντας: «Δεν άντεξα να αφήσω το γέροντα πατέρα μου στο βουνό να πεθάνει μόνος κι αφρόντιστος. Τον έκρυψα στο σπίτι μας. Εκείνος βρήκε αυτές τις λύσεις».

Ο άρχοντας εντυπωσιάστηκε. Καταλαβαίνοντας ξαφνικά πόσο πολύτιμοι για τη χώρα θα ήταν οι γέροντες με την πείρα και τη σοφία τους, αντέστρεψε το νόμο. Από τότε κι έπειτα απαγορεύτηκε στους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τους γέροντες πατέρες τους στην άγρια ερημιά των βουνών.